COVID-19 i probavne tegobe
prim. dr Gordana Jovičić
internista, gastroenterolog
Koja je uloga mikrobiote u prevenciji infekcija, a time i COVID-19?
Po definiciji mikrobiota predstavlja zajednicu mikroorganizama (virusa, bakterija, gljivica, parazita…) koji žive u našem organizmu u savršenom skladu. Pomažu nam pri varenju, podizanju opšteg imuniteta, neutralizaciji i izbacivanju toksina. Mikrobiota se sa svojim genetskim materijalom naziva mikrobiom. Postoje milijarde mikroorganizama u mikrobioti koji se nalaze na ljudskoj koži, sluznicama nosa i usta, sluznicama urogenitalnog sistema, a najvećim dijelom (oko 70%) u probavnom sistemu, odnosno u crijevima. Mikrobiotu dobijamo još u porođajnom kanalu (laktobacile), te tokom dojenja (bifidobakterije), jer majčino mlijeko sadrži šećere koji omogućavaju njihovo naseljavanje. Ove bakterije kao i mnoge druge, spadaju u dobre bakterije.
Najvećim dijelom takve dobre bakterije kontrolišu loše bakterije. Narušavanjem tog sklada, odnosno harmonije između dobrih i loših bakterija, nastaje disbioza koja najčešće vodi u bolesti.
Zašto je važno održavati sklad i kontrolu dobrih bakterija nad lošim bakterijama u mikrobioti? Dobre bakterije educiraju imuni sistem da ostane stabilan i pomažu organizmu u borbi sa patogenim bakterijama, oslobađanjem antibakterijskih peptida i zauzimanjem većeg prostora u tijelu, tako da patogene bakterije ne mogu da se naseljavaju. One također proizvode vitamine: K, B1, B2, B3, B6, B12… koji su neophodni za održavanje zdravlja krvnih sudova, skeleta, podržavaju metabolizam masti i pomažu u stvaranju limfocita i imunoglobulina. Zid crijeva sadrži limfocite koji proizvodnjom imunoglobulina direktno učestvuju u borbi protiv patogenih bakterija. Mikrobiota takođe neutrališe toksine i teške metale, te održava zdravlje crijevnog epitela. U procesu varenja mikrobiota proizvodi i masne kiseline koje održavaju zdravim zid crijeva, jačaju imunitet i sprečavaju upalu.
Naš mikrobiom može biti poremećen raznim patogenima (bakterijama, virusima) upotrebom antibiotika, nekvalitetnim načinom ishrane, stresom… Najveći neprijatelj mikrobiote su antibiotici, jer uništavaju i patogene i dobre bakterije. Dobro je da se mikrobiota može mijenjati i obnavljati. Kod blažih poremećaja, unošenjem dobro odabranih probiotika (preparata koji u sebi sadrže veliku količinu dobrih bakterija: lactobacilus, bifidobakteriju, itd.) uz pravilnu i raznovrsnu ishranu, naša mikrobiota se može oporaviti.
Što se tiče prevencije COVID-19, treba imati na umu da je to nova i nedovoljno istražena bolest od koje svako može da oboli. Uz glavne preventivne mjere protiv COVID-a 19 (vakcine, nošenje maski, održavanje distance, izbjegavanje kontakta sa zaraženima) održavanje zdrave mikrobiote može da bude još jedan dodatni korak u jačanju našeg imunog sistema.
I u toku COVID-a 19 dolazi do narušavanja mikrobiote, a nerijetko uz virusnu nastaje i bakterijska infekcija, zbog čega se uzimaju antibiotici, ali oni nažalost ubijaju i dobre bakterije, a time mogu da naruše cjelokupan imunitet organizma. Dodavanjem probiotika, obnavljamo i dopunjavamo mikrobiotu dobrim bakterijama, te se preporučuje i u prevenciji, te u toku COVID-19, kao i u post COVID-19 sindromu. Preporučuje se koristiti odgovarajuće probiotike, zavisno od simptoma i težine kliničke slike kod pacijenta.
Koja je uloga probiotika u liječenju COVID-19?
Uloga probiotika je da pomognu u podizanju opšteg imuniteta održavanjem zdrave mikrobiote. Time mogu pomoći u otklanjanju određenih stanja i simptoma uzrokovanih kako samom bolešću COVID-19, tako i određenim lijekovima koji se koriste u terapiji, prije svega antibioticima.
S obzirom na to da COVID-19 nije samo oboljenje respiratornog trakta, već često zahvata i kardiovaskularni (pojava ugrušaka, miokarditisi), probavni, urogenitalni i druge sisteme, COVID-19 smatramo sistemskim oboljenjem.
Uz virus, kod srednje teških i teških kliničkih slika oboljelih, često imamo i infekciju bakterijama. Zbog toga pacijenti nerijetko koriste dva ili više različitih antibiotika koji uz same patogene mikroorganizme narušavaju i mikrobiotu organizma, uništavajući i dobre bakterije, i time slabe imuni odgovor. Dodavanjem probiotika odabranih prema simptomima, pomažemo u obnavljanju mikrobiote, a time i jačanju opšteg imuniteta, oporavku organizma i poboljšanju probave. Probiotici se preporučuju i tokom COVID-a 19 i nakon preležane infekcije uz pravilnu i raznovrsnu ishranu.
Da li ste se u svojoj praksi susretali sa pacijentima koji imaju probavne tegobe i nakon preležanog COVID-19?
U našoj svakodnevnoj praksi smo uočili da znatan broj pacijenata i nekoliko mjeseci nakon preležanog COVID-19, osim zamaranja koje je dominantno, imaju i nadutost, mučnine, najčešće poremećaj stolice, opstipacije (zatvor) ili proljevaste stolice. Kod svih se preporučuje pažljivo odabran probiotik. Kod nadutosti i opstipacije NBL Probiotic Optima (dva puta dnevno, ujutru i navečer), a kod proljevastih stolica NBL Probiotic Gold (također dva puta dnevno). Probiotici se mogu uzimati mjesec dana i duže, do podizanja opšteg imuniteta i oporavka probavnog sistema sa nestankom simptoma.
Kod tretiranja hroničnog proljeva, preporučuje se upotreba probiotika. Probiotici imaju izuzetno povoljan efekat na organizam, jer održavaju ravnotežu dobrih i loših bakterija, te postižu balans u crijevima. Crijevna mikroflora može biti poremećena usljed različitih gore navedenih oštećenja. Probiotici funkcionišu kao zamjena te bakterijske flore, i na taj način, oni doprinose normalizaciji konzistencije i učestalosti stolice. Pored toga, probiotici djeluju i kao izvrsna preventivna mjera zaštite koju je poželjno uvrstiti u svoju svakodnevnicu.
